پژوهش جدید دو عضو هیئت علمی درباره ستاره‌شناسی در جهان اسلام
تاریخ انتشار: ۱۱ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۴۱۹۸۳
به گزارش گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، مقاله حنیف قلندری و حسن امینی، اعضای هیأت علمی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران با عنوان «جدول ستارگان خرقی: یک جدول ستارگان از نجوم دورۀ اسلامی» منتشر شد.
به گفته قلندری، آثار نجومی دورۀ اسلامی شامل دو دسته نجوم نظری و نجوم عملی می‌شوند. نجوم نظری به الگوهای حرکت اجرام آسمانی و برهان‌های هندسی مربوط به آن می‌پردازد و مهم‌ترین آثار نجوم عملی جدول‌های نجومی هستند، که در دورۀ اسلامی، آنها را «زیج» می‌نامیدند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
یکی از جدول‌های اصلی زیج‌ها جدول ستارگان است که در آن اسامی ستارگان و مختصات دایره‌البروجی و میزان درخشندگی آنها نوشته می‌شده است.
استادیار پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران در توضیح ویژگی‌های علم نجوم دورۀ اسلامی می‌گوید: وقتی از ستارگان در نجوم پیش از تلسکوپ صحبت می‌کنیم، منظور ستارگانی است که در آسمان شب به چشم می‌آمدند. از نظر منجمان گذشته تعداد ستارگانی که به چشم می‌آید قابل شمارش بوده است. ایشان ستارگان را در ۴۸ صورت فلکی دسته‌بندی می‌کردند و تعداد آنها را ۱۰۲۲ ستاره در نظر می‌گرفتند.
این پژوهشگر تاریخ علم در جهان اسلام می‌افزاید: علاوه بر زیج‌ها، برخی کتاب‌های هیئت نیز مشتمل بر جداول ستارگان می‌شدند. کتاب‌های هیئت آثار نجومی هستند که در آنها الگوی حرکت اجرام آسمانی و جغرافیای ریاضی، یعنی وضع آسمان در عرض‌های جغرافیایی مختلف توصیف می‌شده است. یکی از مهم‌ترین نمونه‌های آثار جامع هیئت کتاب «منتهی الإدراک فی تقاسیم الأفلاک» نوشتۀ بهاالدین عبدالجبار خرقی است که در سال ۵۲۶ قمری نوشته شده است. این کتاب دربردارنده فصل مفصلی دربارۀ ستارگان و جدولی حاوی نام ۸۴ ستاره است. در مقاله‌ای که اخیراً به چاپ رسیده است، جدول ستارگان خرقی را با منابع اصلی او یعنی «مَجِسطی» بطلمیوس، «صور الکواکب» عبدالرحمن صوفی و برخی نوشته‌های ابوریحان بیرونی مقایسه کرده‌ایم و مدعایی در بارۀ زمان تنظیم جدول مطرح کرده‌ایم.
جدول ستارگان صورت فلکی دب اصغر در یکی از دست‌نوشته‌های به‌جا مانده از صور الکواکب، نوشتۀ عبدالرحمن صوفی
(کتاب‌خانۀ برلین، مجموعۀ لاندبرگ ۷۱)
صفحه‌ای از جدول ستارگان در یکی از نسخه‌های منتهی الإدراک فی تقاسیم الأفلاک
(کتاب‌خانۀ برلین، شمارۀ ۵۶۶۹، مجموعۀ لاندبرگ ۳۳)
مقاله مشترک قلندری و امینی، به تازگی با عنوان Kharaqī’s Star Catalogue: A Star table from Medieval Arabic Astronomy.” به زبان انگلیسی در نشریه تاریخ علم دانشگاه تهران منتشر شده است. قلندری پیش از این نیز متن عربی رساله «منتهی الإدراک فی تقاسیم الأفلاک» خرقی را تصحیح و به همراه ترجمه فارسی منتشر کرده است.
انتهای پیام/
منبع: آنا
کلیدواژه: دانشگاه تهران ستاره شناسی جدول ستارگان دورۀ اسلامی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۴۱۹۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
انتشارات شهید کاظمی با ۶۰ عنوان جدید به نمایشگاه کتاب می‌آید
به گزارش خبرنگار مهر، انتشارات شهید کاظمی با بیش از ۶۰ عنوان کتاب جدید در سی وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران حضور پیدا می‌کند.
این انتشارات، از بین بیش از ۷۰۰ عنوان کتابی که تا به حال روانه بازار نشر کرده است، حدود ۵۰۰ عنوان کتاب را با خود به نمایشگاه می‌آورد که بیش از ۶۰ عنوان از آن، جزو آثار جدید به حساب می‌آیند.
کتاب «در فاصله دو بوسه» اثر غلامعلی حداد عادل، «اُم علاء» به قلم سمیه خردمند، «پلاسما» نوشته فاطمه شایان پویا، جلد ۶ تا ۹ مجموعه «تبار انحراف» اثر حجت الاسلام مهدی طائب، جلد دوم مجموعه «ماجرای علامه و انقلاب» نوشته رضا اکبری آهنگر و وحید خضاب، «دورت بگردم» اثر فائضه غفارحدادی، «گرای باقر» به قلم امیرحسین انبارداران، «تصویری دربند» به قلم مونس عبدی زاده و چند اثر دیگر، از جمله آثاری هستند که برای اولین بار در نمایشگاه کتاب از آنها رونمایی خواهد شد.
کد خبر 6089749
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است